Тэяр дэ Шардэн: с?нтэз навук? ? веры праз 70 гадо? пасля смерц?
Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
Прэфект ватыканскай Дыкастэры? па культуры ? адукацы? нап?са? уступ да кн?г? Мерсэ Пратс “П'ер Тэяр дэ Шардэн. Б?яграф?я”, выдадзенай ватыканск?м выдавецтвам “Libreria Editrice Vaticana”. 10 красав?ка 2025 года спа?няецца 70 гадо? з дня смерц? славутага французскага езу?та, тэолага ? палеантолага, думка якога працягвае натхняць пакаленн? мысл?целя? ? верн?ка?.
Кардынал дэ Мендонса нагадвае, што жыццё Тэяра “было адзначана няспынным пошукам сэнсу, як? падс?лко?ва?ся як навуковым? наз?ранням?, так ? духо?най кантэмпляцыяй”. Нарадз??шыся ? 1881 годзе ? Францы?, ён вырас у асяроддз?, багатым культурным? ? духо?ным? стымулам?. Езу?цкая адукацыя забяспечыла яму трывалы тэалаг?чны фундамент, у той час як навуковая праца пастав?ла яго перад вял?к?м? пытанням? эвалюцы? ? прыроды чалавека.
“Гэтая “тэалог?я эвалюцы?”, як яе часта называюць, з'я?ляецца адным з яго найбольш арыг?нальных ? правакацыйных наз?рання?. Для Тэяра эвалюцыя – гэта не проста б?ялаг?чны працэс, але касм?чны рух, як? ахопл?вае ?сё стварэнне. Сусвет, у яго бачанн?, адуша?лёны ?нутранай с?лай, якая рухае яго ? напрамку пункта амега – тэрм?на, прыдуманага Тэярам для абазначэння вяршын? эвалюцы?, дзе чалавечая ? боская свядомасць злучаюцца ? гармон??”, - чытаем ва ?ступе кардынала.
Дэ Мендонса нагадвае, што думка езу?та выкл?кала шмат дыскус?й як у навуковай супольнасц?, так ? ? тэалаг?чнай сферы. З аднаго боку, яго погляд на эвалюцыю як на працэс, унутрана арыентаваны на трансцэндэнтнасць, выкл?ка? пытанн? аб сумяшчальнасц? яго ?дэй з дарв?на?скай тэорыяй. З ?ншага боку, яго смеласць у рэ?нтэрпрэтацы? катал?цкай веры ? святле навуковых адкрыцця? выкл?кала змешаныя рэакцы? ? Касцёле.
Ён указа? тады на бл?жэйшую пустыню Ордас, дзе больш за сто гадо? таму езу?т, як? займа?ся геалаг?чным? даследаванням?, скла? мал?тву “?мша над светам” (La Messe sur le Monde). Франц?шак прамов?? словы гэтай мал?твы, а затым сказа?: “Гэты святар, якога часта не разумел?, прадчува?, што “Э?харыстыя за?сёды здзяйсняецца, у пэ?ным сэнсе, на алтары свету” ? з'я?ляецца “цэнтрам жыцця сусвету, цэнтрам, напо?неным любо?ю ? невычэрпным жыццём” нават у так?я часы, як нашы, по?ныя напружання? ? война?”.
Так?м чынам Пантыф?к хаце? ушанаваць постаць гэтага хрысц?янскага мысл?целя, на якога ? 1962 годзе было накладзена monitum – папярэджанне тагачаснага Святога Аф?цыя, папярэдн?ка сучаснай Дыкастэры? веравучэння, але як? таксама цытава?ся розным? Папам?.
Кардынал далей звяртае ?вагу, што асабл?ва важным аспектам думк? Тэяра з'я?ляецца яго глыбок? аптым?зм. У часы, кал? прагрэс часта звязаны з рызыкай ? небяспекай, езу?т заахвочвае нас успрымаць эвалюцыю не тольк? як крын?цу канфл?кта?, але ? як шанс для разв?цця як в?ду ? як асобы. “Яго аптым?зм не на??ны, але ?каранёны ? глыбокай веры ? здольнасць чалавека супрацо?н?чаць з творчым? с?лам? сусвету”, - сцвярджае кардынал дэ Мендонса.
“Для Тэяра любо? – гэта не тольк? пачуццё ц? маральная дабрачыннасць, але фундаментальная с?ла, якая вядзе эвалюцыю ? напрамку большага адз?нства ? складанасц?. Гэты аспект яго думк?, як? Пратс разв?вае з вял?кай глыб?нёй, прапануе новы погляд на прыроду любов? ? яе ролю ? нашым асаб?стым ? калекты?ным жыцц?”, - чытаем ва ?ступе.
На думку кардынала, кн?га Мерсэ Пратс з'я?ляецца важным укладам не тольк? для даследчыка? Тэяра дэ Шардэна, але ? для ?с?х, хто ц?кав?цца разважанням? над вял?к?м? пытанням? ?снавання. “Здольнасць а?тарк? раб?ць даступным? складаныя паняцц? ? пераплятаць думк? Тэяра з выкл?кам? нашага часу роб?ць гэтую кн?гу патрабавальным, але важным чытаннем”, - сцвярджае напрыканцы кардынал дэ Мендонса.
На думку ?ерарха, у жыцц? ? працах П'ера Тэяра дэ Шардэна вылучаецца “арыг?нальны с?нтэз, як? к?дае выкл?к традыцыйным дыхатам?ям пам?ж верай ? розумам, прыродай ? духам, часам ? вечнасцю”. Ён нагадвае, што Мерсэ Пратс, выкладчыца ? “Фондзе Тэяра дэ Шардэна”, заслужыла прызнанне ? навуковых колах дзякуючы таму, што змагла дэталёва прасачыць ? ап?саць, як творы французскага езу?цкага мысл?целя распа?сюджвал?ся нефармальным? шляхам?. До?г? час яны не магл? быць аф?цыйна апубл?каваныя з прычыны забароны з боку касцельных улад.
Кн?га Мерсэ Пратс, якая з'я?ляецца вын?кам шматгадовай г?старыяграф?чнай працы, заснаванай на глыбок?х даследаваннях у розных арх?вах, так?х як арх?вы Дыкастэры? веравучэння, французскай прав?нцы? Таварыства Езуса ? Джорджта?нскага ?н?верс?тэта ? Вашынгтоне, з'я?ляецца на сённяшн? дзень найбольш по?най ? дакументаванай б?яграф?яй славутага езу?та, тэолага ? палеантолага.
