Нямецк? г?сторык пра драму П?я Х?? падчас вайны
Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
Маштабнае даследаванне дакумента? Ватыканск?х арх?ва?, якое праводз?ць Хуберт Вольф, раскрывае драматычную ?нутраную барацьбу Папы П?я XII падчас Другой сусветнай вайны. Як паведамляе Катал?цкае ?нфармацыйнае агенцтва (KNA), 20 студзеня 2025 года навуковец падзял??ся сва?м? адкрыццям? ? эф?ры радыёстанцы? Deutschlandfunk.
У арх??ных дакументах знойдзены эмацыйны л?ст П?я XII да Вюрцбургскага б?скупа Мацвея Эрэнфрыда, як? паказвае глыб?ню ?нутранага канфл?кту Пантыф?ка. "Гэтыя радк? выразна сведчаць пра тое, што Папа разуме? неабходнасць выказацца супраць злачынства?, але яго разуменне папскай м?с??, заснаванае на прынцыпах нейтральнасц? ? непрадузятасц?, не дазваляла яму гэтага зраб?ць", - тлумачыць прафесар Вольф.
Даследчык падкрэсл?вае, што арх??ныя матэрыялы дэталёва адлюстро?ваюць працэс прыняцця рашэння? у Ватыкане. "Паз?цыя абсалютнай нейтральнасц?, прынятая П?ем XII, стварыла прэцэдэнт, як? пазней звяза? яму рук?. Кал? ? 1940 годзе ён захава? ма?чанне пра забойства м?льёна катал?цк?х паляка?, то ? 1942 годзе ?жо не мог публ?чна выступ?ць супраць зн?шчэння шасц? м?льёна? я?рэя?", - адзначае Вольф.
У межах маштабнага праекта Asking the pope навуко?цы плануюць на працягу 25 гадо? даследаваць ? апубл?каваць каля 10 тысяч зварота? я?рэя? да Папы. На сённяшн? дзень расшыфравана 800-900 л?сто? ? дэталёва вывучана каля 10 працэнта? выпадка?. З дапамогай штучнага ?нтэлекту даследчык? ?мкнуцца вызначыць, кольк? зварота? асаб?ста бачы? Пантыф?к, у як?м працэнце выпадка? была аказана дапамога, ц? ?снавала розн?ца ? ста?ленн? да хрышчаных ? няхрышчаных я?рэя?.
Папярэдн?я вын?к? даследавання паказваюць, што Святы Пасад часцей аказва? дапамогу, чым адма?ля? у ёй. "Паказальна, што звароты ад я?рэйск?х суполак з усёй Е?ропы не спын?л?ся ? 1941 годзе, а працягвал?ся да 1945 года. Гэта сведчыць пра тое, што ? я?рэйскай супольнасц? была ?пэ?ненасць: кал? ?се ?ншыя дзверы зачыненыя, варта звярнуцца да Папы – ён можа дапамагчы", - падсумо?вае прафесар Вольф.
Даследаванне працягваецца, ? навуко?цы спадзяюцца, што яно дапаможа больш по?на зразумець ролю Святога Пасада ? асаб?ста П?я XII у падзеях Халакосту. Як паведамляе Катал?цкае ?нфармацыйнае агенцтва, вын?к? працы будуць паступова публ?кавацца ? навуковых выданнях.
