Прырода тыран??. Прыпавесць Ётама
Б?бл?я вельм? насцярожана став?цца да ?дэ? аднаасобнай улады. Анал?зуючы б?бл?йныя тэксты, асабл?ва Кн?гу Суддзя? ? Кн?гу Саму?ла, можна за?важыць, што Б?бл?я змяшчае сярод ?ншага крытыку аднаасобнай, манарх?чнай улады. Тое, што ? XVIII стагоддз? было аформлена Шарлем Мантэск’ё ? якасц? разгорнутай ф?ласофскай канцэпцы? падзелу ?лады, у нейкай ступен? ?жо як м?н?мум два з паловай тысячагоддз? прысутн?чала спачатку ? габрэйскай, а пазней у юдэахрысц?янскай традыцы?.
У Кн?зе Суддзя? мы знаходз?м прыклады, як?я ?люструюць небяспеку а?такраты?. Смерць Гедэона прыводз?ць да таго, што яго сын Ав?мелех захопл?вае ?ладу, выкарысто?ваючы жорстк?я метады, уключаючы забойства сва?х брато?. Тым не менш, малодшы сын Гедэона, Ётам, як? выжывае, станов?цца а?тарам прамовы, якая ?я?ляе сабой драматычную ? красамо?ную карыкатуру дыктатарскай улады.
Далейшая г?сторыя ?зра?льскай манарх?? паказвае, што крытыка царо? была звычайнай практыкай. Напрыклад, прарок Натан асуджае караля Дав?да, харызматычнага ? папулярнага валадара, за яго грах?, а прарок ?лля крытыкуе цара Ахава за прычыненне смерц? няв?ннага Навута з мэтай прысво?ць яго в?наградн?к.
Так?м чынам, б?бл?йныя тэксты закл?каюць да разумення таго, што нават манарх? падлягаюць маральнай ацэнцы. Словы Гедэона: “Госпад будзе вашым валадаром!” (Суд 8:23) служаць напам?нам пра вышэйшую ?ладу Бога над людзьм?.
