Франц?шак дыпламатам: шлях да м?ру патрабуе паваг? да жыцця
Аляксандр Панчанка - Vatican News
Святы Айцец выказа? заклапочанасць шматл?к?м? войнам? ? канфл?ктам? ? розных частках свету. У першую чаргу ён звярну? увагу на с?туацыю ? ?зра?л? ? Палесц?не, згада?шы пра шакавальны тэрарыстычны напад на ?зра?льскае насельн?цтва, у вын?ку якога была паранена, закатавана, бязл?тасна заб?та ? ?зята ? заложн?к? мноства няв?нных людзей.
“Па?тараю маё асуджэнне так?х дзеяння? ? ?сяк?х форм тэрарызму ? экстрэм?зму: так?м чынам не вырашаюцца пытанн? пам?ж народам?, але, наадварот, яны становяцца больш складаным?, выкл?каючы пакуты ?с?х. Насамрэч, гэта справакавала магутны ваенны ?зра?льск? адказ у Газе, як? прывё? да г?бел? дзясятка? тысяч палесц?нца?, пераважна грамадзянск?х, сярод як?х шмат дзяцей, падлетка? ? моладз?, ? выкл?ка? цяжэйшую гуман?тарную с?туацыю з невымо?ным? пакутам?”, - сцвердз?? Пантыф?к.
Франц?шак закл?ка? бак? да спынення агню на ?с?х франтах, у тым л?ку ? Л?ване, неадкладна вызвал?ць ус?х закладн?ка? у Газе, забяспечыць гуман?тарнай дапамогай палесц?нскае насельн?цтва, а шп?тал?, школы ? месцы культу – неабходнай абаронай. Папа заахвоц?? садзейн?чаць вырашэнню канфл?кта згодна з прынцыпам дзвюх дзяржа?, ?зральскай ? палесц?нскай, а таксама надаць ?ерусал?му спецыяльны м?жнародна гарантаваны статус.
Пантыф?к згада? пра цяжкую с?туацыю ? С?ры?, закл?каючы м?жнародную супольнасць спрыяць канструкты?наму ? сур’ёзнаму дыялогу ? “шукаць новыя рашэнн?”, каб яе насельн?цтва “не пакутавала больш з прычыны м?жнародных санкцый”. Святы Айцец згада? пра пал?тычную ? эканам?чную нестаб?льнасць у Л?ване, пра адсутнасць надзе? ? моладз? ? М’янме ? цяжкую гуман?тарную с?туацыю рах?нджа.
“На жаль, пасля амаль двух гадо? шырокамаштабнай вайны Рас?йскай Федэрацы? супраць Укра?ны, вельм? жаданы м?р усё яшчэ не здоле? заняць месца ? думках ? сэрцах, нягледзячы на шматл?к?я ахвяры ? вял?зарныя разбурэнн?. Нельга дапусц?ць, каб канфл?кт, як? ?сё больш паглыбляецца, працягва?ся на шкоду м?льёна? людзей, але трэба пакласц? канец трагеды?, якая адбываецца, праз перамовы ? з павагай да м?жнароднага права”, - сказа? Франц?шак.
Папа закл?ка? Армен?ю ? Азербайджан заключыць м?рную дамову ? вырашыць с?туацыю людзей, як?я апынул?ся ? драматычнай гуман?тарнай с?туацы?. Ён ск?рава? увагу таксама на шматл?к?я сацыяльна-пал?тычныя праблемы ? канфл?кты ? Афрыцы ? Па?днёвай Амерыцы.
Святы Айцец за?важы?, што сучасныя войны больш не вядуцца на палях б?твы ? тычацца не тольк? салдат. “У кантэксце, у як?м здаецца, што больш не роб?цца розн?цы пам?ж ваенным? ? грамадзянск?м? аб’ектам?, больш не бывае канфл?кта?, як?я б нейк?м чынам не ?дарал? нявыбарачным чынам па грамадзянск?м насельн?цтве. Падзе? ва Укра?не ? Газе – в?давочнае пацвярджэнне гэтага. Мы не пав?нны забываць, што цяжк?я парушэнн? м?жнароднага гуман?тарнага права – гэта ваенныя злачынствы, ? што не дастатковы выкрываць ?х, але неабходна прадух?ляць. Таму патрэбны большыя намаганн? м?жнароднай супольнасц? для паваг? ? выканання гуман?тарнага права, якое здаецца адз?ным шляхам для абароны право? чалавека ? с?туацыях ваеннага сутыкнення”, - адзначы? Пантыф?к.
“На пачатку гэтага года, як н?кол? актуальна гучыць закл?к Другога Ватыканскага Сабора, змешчаны ? Gaudium et spes: “У справах вайны ?снуюць розныя м?жнародныя дамовы, падп?саныя мног?м? народам? з мэтаю зраб?ць ваенныя дзеянн? ? ?х наступствы больш гуманным? (...) Гэтыя дамовы трэба выконваць. Больш за тое, усе, асабл?ва грамадск?я ?лады ? эксперты ? гэтых справах, пав?нны прыкладаць усе магчымыя намаганн?, каб дадзеныя дамовы выконвал?ся ? спрыял? лепшаму ? больш эфекты?наму стрыманню жудаснасц? война?” (79). Нават, кал? гаворка ?дзе пра законную самаабарону, неабходна прытрымл?вацца прапарцыянальнага выкарыстання с?лы, - дада? Папа.
“Магчыма мы не ?сведамляем, што ахвяры сярод м?рнага насельн?цтва, гэта не “пабочныя выдатк?”. Гэта мужчыны ? жанчыны, з ?мёнам? ? прозв?шчам?, як?я губляюць жыццё. Гэта дзец?, як?я застаюцца с?ротам? ? пазба?ляюцца будучын?. Гэта людз?, як?я пакутуюць ад голаду, смаг? ? холаду ц? застаюцца пакалечаным? з прычыны магутнасц? сучасных узбраення?. Кал? мы здолеем паглядзець кожнаму з ?х у вочы, назваць ?х па ?мен? ? згадаць ?х асабл?вую г?сторыю, тады мы будзем глядзець на вайну, як на тое, чым яна з’я?ляецца: н?чым ?ншым як бязмежнай трагедыяй ? “бессэнсо?най бойняй”, якая ран?ць годнасць кожнага чалавека на гэтай зямл?”, - сказа? Пантыф?к.
Святы Айцец закл?ка? спрыяць раззбраенню, нагадваючы, што зброя стварае ?заемны недавер ? заб?рае вял?кую колькасць рэсурса?, як?я можна нак?раваць на стварэнне сапра?днай глабальнай бяспек? ? вырашэнне шматл?к?х крыз?са? – харчовага, экалаг?чнага, эканам?чнага ? крыз?су ? сферы аховы здаро?я, як?я пазначыл? пачатак стагоддзя. Ён у чарговы раз заахвоц?? стварыць Сусветны фонд па л?кв?дацы? голаду ? прасо?ваць устойл?вае разв?ццё ?сёй планеты.
Франц?шак нагада? пра амаральнасць вытворчасц? ядзернай збро? ? валодання ёй, а таксама падкрэсл??, што для дасягнення м?ру не дастаткова пазбав?цца ваенных прылад, але трэба выкаран?ць прычыны вайны, сярод як?х голад, эксплуатацыя прыродных рэсурса? ? людзей. Ён за?важы?, што да прычын канфл?кта? адносяцца таксама прыродныя ? экалаг?чныя катастрофы, нагада?шы, што м?нулы год ста? самым спякотным за апошн?я 174 гады метэаралаг?чных наз?рання?.
“Войны, беднасць, зло?жыванн? нашым супольным домам ? няспынная эксплуатацыя рэсурса?, як?я знаходзяцца ? каранях прыродных катастроф, гэта прычыны, як?я падштурхо?ваюць тысячы людзей пак?даць сваю зямлю ? пошуку м?рнай ? бяспечнай будучын?”, - сказа? Папа, звяртаючы ?вагу на лёс м?гранта? у розных кутках планеты ? закл?каючы вырашаць праблему м?грацы? прымаючы, падтрымл?ваючы, суправаджаючы ? ?нтэгруючы м?гранта?, а таксама спрыяючы стварэнню ?мо? для таго, каб яны не был? вымушаны пак?дал? родную зямлю.
Пантыф?к адзначы?, што шлях да м?ру патрабуе паваг? да кожнага чалавечага жыцця. У прыватнасц? ён асудз?? практыку сурагатнага мацярынства, якая цяжка ран?ць годнасць жанчыны ? дз?цяц?, бо заснавана на выкарыстанн? с?туацы? матэрыяльнай патрэбы мац?. “Дз?ця – гэта за?сёды дар ? н?кол? аб’ект кантракту. Таму закл?каю м?жнародную супольнасць да забароны гэтай практык? на сусветным узро?н?. У кожны момант свайго ?снавання чалавечае жыццё пав?нна быць захавана ? абаронена, у той час як я з горыччу за?важаю, асабл?ва на Захадзе, няспыннае пашырэнне культуры смерц?, якая, у ?мя фальшывай л?тасц?, сп?свае ва ?тыль дзяцей, пажылых ? хворых”, - сказа? Папа.
Франц?шак падкрэсл??, што шлях да м?ру вымагае паваг? да право? чалавека. У сувяз? з гэтым ён звярну? увагу на праблему ?вядзення “новых право?, як?я не цалкам адпавядаюць першапачаткова вызначаным ? не за?сёды прымальныя. Яны дал? пачатак “?дэалаг?чным калан?зацыям, сярод як?х цэнтральная роля належыць гендарнай тэоры?, якая з’я?ляецца вельм? небяспечнай, бо сц?рае адметнасц? з патрабаваннем зраб?ць ус?х ро?ным?”. “Так?я ?дэалаг?чныя калан?зацы? выкл?каюць раны ? падзелы пам?ж дзяржавам?, замест таго, каб спрыяць будаванню м?ру”, - папярэдз?? Святы Айцец.
Пантыф?к звярну? увагу на аслабленне структур шматбаковай дыпламаты?, створаных пасля Другой сусветнай вайны, каб спрыяць бяспецы ? супрацо?н?цтву. Ён закл?ка? “аднав?ць каран?, дух ? кашто?насц?, як?я был? ля вытока? гэтых структур”, ул?чваючы таксама, што сусветны кантэкст змян??ся.
Святы Айцец нагада?, што ? 2024 годзе пройдуць пал?тычныя выбары ? мног?х кра?нах свету, закл?каючы спрыяць удзелу ? галасаванн? маладых людзей. Ён закл?ка? да абароны рэл?г?йнай свабоды ? право? меншасця?, да выкаранення антысем?тызму, а таксама нагада? пра пераслед хрысц?ян, за?важаючы, што больш за 360 м?льёна? вызна?ца? Хрыста пацярпел? за сваю веру ? расце колькасць верн?ка?, вымушаных уцякаць са сваёй зямл?. Франц?шак адзначы? важнасць этычнага падыходу да карыстання новым? тэхналог?ям?, якое пав?нна спрыяць сустрэчы ? абмену пам?ж людзьм? ? адпавядаць павазе да чалавечай годнасц?.
Напрыканцы прамовы Папа нагада?, што ? 2025 годзе ? Катал?цк?м Касцёле будзе праходз?ць Юб?лейны год, як? пав?нен нагадаць пра тое, што “Бог н?кол? не пак?дае свой народ”, а для хрысц?ян можа стаць часам, “кал? б адна кра?на не ?здымала меч супраць ?ншай, ? не вучылася больш мастацтву вайны”.
