Самы до?г? канкла? у г?сторы?: амаль тры гады без Папы
Тэкст: Паола Андарца / Пераклад ? адаптацыя: Марыя Валодз?на - Vatican News
Гэта был? самыя до?г?я выбары Папы ? г?сторы?: 33 месяцы. Яны праходз?л? ? В?тэрба з 29 л?стапада 1268 года па 1 верасня 1271 года ? скончыл?ся абраннем Грыгорыя X. Менав?та ён выда? Канстытуцыю “Ubi Periculum”, якая ?першыню ?вяла тэрм?н "канкла?".
Пергамент ? пячац?
Гэты важны дакумент ляжыць у аснове дзеючай сёння Канстытуцы? “Universi Dominici Gregis”, якая рэгламентуе выбары пераемн?ка Святога Пятра. У Апостальск?м арх?ве захо?ваюцца восем ратыф?кацый з пячаткам? саборных айцо?. Гэта манускрыпты шырокага фармату з пячаткам? б?скупа? Францы?, Англ??, ?рланды?, Шатланды?, ?спан??, ?тал??, патрыярха? Канстанц?нопаля, Антыёх??, Града ? абата? трох ордэна?: цыстэрцыянца?, клун?йца? ? прэманстрата?.
Дзесяць гадо? Sede vacante
Як патлумачы? арх?в?ст Марка Маёрына, канкла? у В?тэрба адбы?ся ? канцы XIII стагоддзя, у як?м Святы Пасад застава?ся вакантным цэлых дзесяць гадо?. Пасля смерц? Кл?мента IV 29 л?стапада 1268 года 20 кардынала?-выбаршчыка? сабрал?ся ? гэтым горадзе непадалёк ад Рыма, каб абраць новага Пантыф?ка. Аднак выбары хутка был? парал?заваны супрацьстаяннем дзвюх фракцый: французскай, якая складалася ? асно?ным з кардынала?, прызначаных Урбанам IV, ? ?тальянскай, у якой было дастаткова выбаршчыка?, каб не дазвол?ць кандыдату дасягнуць 2/3 галасо?.
Знесены дах ? абмежаванае харчаванне
Страц??шы надзею на выхад з туп?ка, восенню 1269 года жыхары В?тэрба зачын?л? кардынала? у папск?м палацы “пад ключ”, а ? чэрвен? 1270 года знесл? дах будынка ? пачал? абмяжо?ваць паста?к? харчавання. З восен? 1269 года па лета 1270 года колькасць кардынала?-выбаршчыка? скарац?лася да 16. У рэшце рэшт яны пайшл? на кампрам?с: абрал? шасцярых кардынала?, даручы?шы ?м дамов?цца пра аднаго кандыдата.
Выбар Тэбальда В?сконц?
1 верасня 1271 года бы? абраны Тэбальд В?сконц? – 61-гадовы арх?дыякан з Льежы, як? яшчэ не бы? пасвечаны ? святары. Ён бы? сябрам святога Тамаша Акв?нскага ? святога Банавентуры. На момант абрання ён знаходз??ся ? Палесц?не. Прыбы?шы ? В?тэрба ? лютым 1272 года, ён пагадз??ся з абраннем ? ?зя? ?мя Грыгорыя X. Каранаваны ? Рыме 13 сакав?ка 1272 года, не маючы досведу працы ? Куры?, ён сутыкну?ся з цяжкасцям? ? к?раванн? Касцёлам. Аднак ён выдатна веда? пал?тычную с?туацыю ? Е?ропе ? ? Святой Зямл?, не дазваля? кардыналам ман?пуляваць ? ?мкну?ся прывесц? ?х да адз?нства ? паслушэнства.
Нараджэнне тэрм?на "канкла?"
Менав?та досвед уласнага абрання на Пасад святога Пятра заахвоц?? Грыгорыя X рэфармаваць выбары Пап: "Канстытуцыя “Ubi Periculum” ад 16 л?пеня 1274 года, зацверджаная на пятай сес?? Другога Л?ёнскага сабора, сустрэла моцны супрац?? з боку большасц? кардынала?, але айцы Сабора прагаласавал? за прапанову Папы. Ён упершыню ?вё? слова "канкла?", ад лац?нскага "cum clave", што азначае замкнёнае на ключ месца, залу, дзе кардыналы зб?раюцца для абрання Папы за зачыненым? дзвярыма.
Строг?я прав?лы
Канстытуцыя “Ubi Periculum” адрозн?ваецца вельм? строг?м? прав?лам?, закл?каным? прадух?л?ць па?тарэнне перыяду Sede vacante. Прадугледжвалася, што кал? праз тры дн? пасля ?ступлення кардынала? у канкла? не будзе зроблены выбар, ?х рацыён будзе скарочаны з двух да аднаго прыёму ежы на працягу наступных пяц? дзён. Кал? па заканчэнн? гэтых пяц? дзён выбар усё яшчэ не зроблены, харчаванне абмяжуюць тольк? хлебам, вадой ? в?ном. Акрамя таго, падчас канклаву кардыналы не атрымл?вал? н?якай платы.
Канкла? учора ? сёння
Пам?ж канстытуцыям? “Ubi Periculum” ? “Universi Dominici Gregis” ?снуюць як адрозненн?, так ? агульныя рысы. "Курыяльнае заканада?ства мае кансерваты?ны характар: яго мэта – гарантаваць ?мкненне да ?сц?ны ? абаран?ць справядл?васць. Кал? “Ubi Periculum” прадугледжва?, што кардыналы пав?нны зб?рацца ? закрытым месцы ? жыць усе разам у адной зале, званай канклавам, з адным акном праз якое падаюць ежу, то “Universi Dominici Gregis” па-ранейшаму прадугледжвае, што канкла? пав?нен праходз?ць у пэ?ных сектарах ? будынках, закрытых для старонн?х асоб, ? што да абрання новага Пантыф?ка памяшканн? Дома Святой Марты, будынка, створанага па вол? Яна Па?ла II для размяшчэння кардынала?, застаюцца недаступным? для старонн?х. ?снуюць таксама прав?лы допуску на канкла? спазнелых кардынала?, прадугледжаныя “Ubi Periculum”. Яны таксама был? ?ключаныя ? “Universi Dominici Gregis,” - патлумачы? супрацо?н?к ватыканскага арх?ва Марка Маёрына.
Закл?к да ?сведамлення важнасц? задачы
Канстытуцыя “Ubi Periculum”, унесеная ? папск? рэестр, па-ранейшаму захо?вае вял?кае значэнне, с?лу ?здзеяння ? актуальнасць. Саборныя айцы п?шуць: "Мы прос?м кардынала? уважл?ва разгледзець абавязак, як? ляжыць на ?х, кал? гаворка ?дзе аб абранн? в?карыя Езуса Хрыста ? пераемн?ка Пятра, к?ра?н?ка Па?сюднага Касцёла ? пастыра авечак Панск?х. Адк?ну?шы ?се асаб?стыя матывы, хай не глядзяць на сябе. Хай н?хто, акрамя Бога, не ?плывае на ?х меркаванне пры абранн?. Хай яны бясстрашна шукаюць тое, што служыць агульнаму дабру, ?мкнучыся выключна паскорыць карысны ? неабходны выбар, з клопатам даючы Касцёлу годнага жан?ха. Верн?к? пав?нны спадзявацца не стольк? на спешныя выбары, кольк? на заступн?цкую моц сц?плай ? набожнай мал?твы”.
"Я думаю, што гэты закл?к цалкам зразумелы кардыналам, як?я збяраюцца абраць новага Пантыф?ка. Але, як за?сёды, г?сторыя – Magistra Vitae, яна за?сёды гатовая нагадаць нам, да чаго мы ?мкнёмся”, - адзначы? Марка Маёрына.
